معنای اذکار الهی از زبان رسول خدا
چند نفر يهودى محضر رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله رسيدند دانشمندترين آنها به حضرت عرض كرد:
بفرماييد تفسير: سبحان اللَّه و الحمد للَّه و لا اله الّا اللَّه و اللَّه اكبر چيست؟
نبىّ اكرم صلّى اللَّه عليه و آله فرمودند: خداوند عزّ و جلّ مى داند كه بنى آدم بر خدا دروغ مى بندند لذا فرموده: سبحان اللَّه يعنى خدا منزّه و مبرّا است از آنچه انسانها مى گويند.
و امّا الحمد للَّه: خداوند عزّ و جلّ مى داند كه بندگان شكر نعمتش را اداء نمى كنند لذا پيش از آن كه بندگان او را حمد كنند او خودش را ستوده و اين حمد الهى و ستودنش اوّلين كلامى است كه اگر نمى بود هرگز خدا به احدى نعمتى نمى داد.
و عبارت لا اله الّا اللَّه يعنى شهادت به وحدانيّت حقّ تعالى، اعمال بندگان قبول نمى شود مگر به آن و اين كلمه تقوى است كه در روز قيامت ترازوى عمل به واسطهاش سنگين مى شود.
و امّا اللَّه اكبر بالاترين كلمات و نزد خدا محبوبترين آنها است يعنى شىء در عالم وجود بزرگتر از حقّ تعالى نيست و نماز صحيحا واقع نمى شود مگر به واسطه آن زيرا نماز بر خداوند عزيز و ارجمند است و اللَّه اسم عزيز و ارجمند حقّ عزّ و جلّ مى باشد.
يهودى گفت: اى محمّد راست گفتى، پاداش كسى كه اين كلمات را بگويد چيست؟
حضرت فرمودند: هنگامى كه بنده بگويد: سبحان اللَّه تمام موجودات زير عرش با او خدا را تسبيح مى كنند پس حقّ تعالى به گوينده اش ده مقابل اجر و ثواب مى دهد و زمانى كه بگويد: الحمد اللَّه، حقّ تعالى نعمتهاى دنيا در حالى كه وصل به نعمتهاى آخرت شده اند را به او ارزانى مى فرمايد و اين كلمه، كلمه اى است كه هر گاه اهل بهشت داخل آن مى شوند بر زبان جارى مى سازند و تمام كلماتى كه در دنيا شخص مى گويد قطع و محو شده مگر الحمد للَّه و امّا لا اله الّا اللَّه، پاداش آن بهشت است.
علل الشرائع / ترجمه ذهنى تهرانى، ج1، ص: 801